ÇOCUK GELİŞİMİ
Kocaeli Üniversitesi ve Gelişimsel Pediatri Derneği’nin düzenlediği “Uluslar arası Gelişimi İzleme ve Destekleme Rehberi (GİDR) Uygulayıcı Eğitimi Kursu”, Kocaeli ve Sakarya’dan çocuk hekimlerinin katılımıyla gerçekleştirildi.
Kurs sorumlusu olan hastanemiz Çocuk Sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Erdal Pazar yaptığı açıklamada, “Uluslararası Gelişimi İzleme ve Destekleme Rehberi (GİDR) Ankara Üniversitesi Gelişimsel Pediatri bölümünden Prof. Dr. İlgi Ertem ve arkadaşları tarafından 20 yılı aşkın çalışmalar sonucu geliştirilmiş olan bir gelişimsel değerlendirme aracıdır. Gelişimsel sorunu olan çocukların erken tanı alarak yönlendirilmesi ve gerekli desteğin sağlanması amacıyla geliştirilmiştir” dedi.
AMAÇ EN FAZLA ÇOCUĞA ULAŞMAK
Pazar konuşmasının devamında, “Uzmanlık eğitimim sırasında Gelişimsel Pediatri rotasyonu ve GİDR eğitimi aldım. Klinik uygulamada çok faydasını gördüğüm ve kullandığım bu aracı meslektaşlarıma tanıtmak için 2 yıldır Türkiye’nin farklı illerinde kurslar düzenliyoruz. Doç. Dr. Zeynep Üstünyurt ve Dr Göksel Vatansever’in de katılımıyla Kocaeli’de de güzel ve verimli bir kurs düzenlemiş olduk. Ne kadar çok hekime, sağlık personeline ulaşırsak o kadar çok çocuğa faydalı olmuş olacağız.”
ÇOCUKLARDA GELİŞİMİ DEĞERLENDİRME
Çocuk hekimi olarak bize başvuran ailelerin çocuklarıyla ilgili kaygıları olabiliyor. “Çocuğum 2 yaşına geldi hala yürümüyor”, “oğlum 3 yaşında ama konuşmuyor” gibi şikayetlerle gelen pek çok anne babanın aklındaki asıl soru şu: “Acaba çocuğumun gelişimi yaşıtları ile uyumlu mu, gelişiminde gecikme var mı?” Bu sorunun cevabını verebilmek için hekim olarak çocuğun normal gelişim basamaklarını bilmemiz gerekiyor. Fakat yapılan çalışmalar göstermiş ki gelişim basamaklarını ezberleyerek çocuğu değerlendirmek güvenilir değil. Bu şekilde gelişimi değerlendirdiğimizde doğruluk payı sadece %50, ki bu oran yazı tura atmak ile eşdeğerdir. Standart bir ölçüm aracı kullanarak gelişimi değerlendirdiğimizde bu oran %80-90’lara çıkmaktadır.
Örnek verecek olursak ‘otizm’ son yıllarda giderek artan sıklıkta karşımıza çıkmaktadır. Dil ve sosyal iletişim becerilerinde gecikme ve içe kapanıklık gibi belirtilerle karakterize olan Otizm çoğunlukla aileler tarafından konuşma becerisinde gecikme ile şüphe uyandırmaktadır. Bu nedenle sağlık kuruluşuna başvurduklarında “2 ya da 3 yaşından önce bu belli olmaz, biraz daha bekleyelim” denilerek tanıda gecikmelere yol açabilmektedir. Beyin gelişiminin özellikle ilk 3 yılda çok hızlı olduğunu düşünürsek erken müdahale ile müthiş bir ilerleme kaydedebileceğimiz çok önemli kritik bir periyodu kaçırmış oluruz. Bu gibi sorunlar standart değerlendirme aracı kullanılmadığında karşımıza çıkabilmektedir.
Uluslararası Gelişimi İzleme ve Destekleme Rehberi (GİDR) Ankara Üniversitesi Gelişimsel Pediatri bölümü tarafından 20 yılı aşkın çalışmalar sonucu geliştirilmiş olan bir gelişimsel değerlendirme aracıdır. Gelişimsel sorunu olan çocukların erken tanı alarak yönlendirilmesi ve gerekli desteğin sağlanması amacıyla geliştirilmiştir. GİDR %87 doğruluk payıyla bu anlamda bizlere çok faydalı olan güçlü bir araçtır.
Sağlıklı çocuklarda 9, 18 ve 36. aylarda gelişimsel tarama ve değerlendirme yapılması önerilmektedir.
Çocuğunuzun gelişimi ile ilgili kaygılarınız varsa (otizm, konuşma gecikmesi, yürümede gecikme, prematüre doğum, vs) ya da çocuğumun gelişimine nasıl destek olabilirim, onu yarınlar için nasıl daha iyi hazırlayabilirim diyorsanız, hastanemize başvurabilirsiniz.
BEBEK GELİŞİMİ
Bebekler bir taraftan kilo alır, boyları uzar, baş çevreleri büyür. Aylık kontrollerinde boy, kilo, baş çevresi ölçümleri yapılarak büyümesini takip ederiz. Diğer taraftan başını tutma, oturma, ellerini kullanma, sesler çıkarma gibi işlevleri yerine getirmeye başlar. Ayrıca görme, işitme ve dokunma gibi duyularını kullanarak çevresinde olan biteni algılar ve ailesi başta olmak üzere çevresindeki bireyler ile ilişkiye geçerek deneyimler kazanır. Buna da bebeğin gelişimi diyoruz. Gelişim bireyin toplum içinde diğer insanlarla uyumlu şekilde yaşayabilmesi ve ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için bilişsel, hareket, sosyal, duygusal ve dil alanlarında gerekli becerileri kazanmasıdır. Gelişim; büyüme, olgunlaşma ve öğrenme süreçlerinin tümünü kapsamaktadır.
BEYİN GELİŞİMİNDE İLK 3 YIL ÇOK ÖNEMLİ
Gelişimin en hızlı olduğu dönem; beyin gelişiminin de en hızlı olduğu ilk 3 yıldır. Yapılan araştırmalar, çocukluk döneminde yaşanan olumlu ya da olumsuz koşulların erişkin yaşama olan etkisini kanıtlamıştır. Gebelik, bebeklik ve erken çocukluk döneminde yaşanan olumsuz etkiler beynin yapısal özelliklerini kalıcı olarak değiştirir ve erişkin dönemdeki duygusal, bilişsel süreçleri ve davranışları etkiler. Erken yaşta yapılan gelişimi destekleyici doğru yaklaşım ve uygulamalar ise gelişim ile ilgili ortaya çıkabilecek pek çok sorunu önlemekte, ilerleyen yaşlardaki akademik ve sosyal başarılara zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle sağlıklı bebeklerin izleminde büyüme gibi gelişimin de değerlendirilmesi, risklerin saptanması ve erken müdahale edilmesi gereklidir.
RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR DAHA FAZLA DEĞERLENDİRİLMELİ
Gelişimsel sorunlar açısından yüksek risk altında olan; prematüre bebekler, doğum sonrası dönemde yenidoğan yoğun bakım kliniğine yatırılarak izlenen, kalp-böbrek-karaciğer hastalığı gibi kronik hastalıkları olan, görme, işitme gibi duyusal sorunları saptanan, Down Sendromu gibi kromozomal ve genetik hastalıkları ya da kansızlık, anne depresyonu, hastanede yatış gibi farklı nedenlerden dolayı gelişimi risk altında olan ya da gelişimsel gecikmesi saptanan çocuklar daha sık değerlendirilmelidir.” açıklamalarında bulundu.