Tromboz bir damarın trombüs (damar içinde oluşan kan pıhtısı ) tarafından tıkanmasına denir. Tromboz bacak ve kalçanın iç toplar damarlarında (ven) oluşursa daha ciddi problemler doğurur. Tromboz şayet yüzeydeki toplardamarlarda ise bu bildiğimiz varisdir ve bir öncekine göre daha az tehlikelidir.

Derindeki damarlardan kopan kan pıhtısı (trombüs) kalbe doğru akar, kalpten geçen pıhtı akciğerde damar tıkanıklığına (embolizm) sebep olur. Bu da kalbin zorlanması ve hatta ölüm demektir, çünkü akciğerde tıkanan damar nedeniyle kan akışı yavaşlar. Bunu önlemek için zorlanır ve nihayet durabilir. Nadiren bu pıhtı beyin damarlarını tıkayarak beyin kanaması veya kalp damarlarının tıkanması, yani kronar tıkanmasına neden olur. Takriben insanların % 0,2’sinde tromboz görülmektedir. Kadınlarda erkeklere göre daha çok görülür.

Trombozun sebepleri:

Rudolf Virchow tarafından hastalığın sebepleri teşhis edildiğinden Virchow’un üçlüsü diye anılır. Virchow’a göre trombozun üç ana sebebi vardır ve bunlar:

1-) Kan akışının yavaşlaması

2-) Kan yapısının bozulması

3-) Damar iç yapısının bozulması

Kan akışının yavaşlamasına ameliyat, doğum veya uzun süren seyahat nedeniyle hareket edememe gibi sebepler kan akışını yavaşlatır. Ayrıca kadınların kullandığı ösrojenli haplar (hormon hapları ), sigara ve enfeksiyonda pıhtılaşmaya sebep olur. Nadiren kanser hastalıklarıdatromboza sebep olur.

Trombozu oluşturan risk faktörleri:

1-) Uzun süre yatmak zorunda kalmak

2-) Yeterince hareket edememe, uzun süren araba, otobüs veya uçak yolculuğu nedeniyle

3-) Ameliyat veya doğum sonrası kanın pıhtılaşama yapısının bozulması

4-) Kan hastalıkları nedeniyle kan akışının yavaşlaması

5-) Kalp zafiyeti

6-) Şişmanlık

7-) Damar sertlikleri ve kolesterol

Trombozun belirtileri:

Tromboz önceleri herhangi bir özel karekteristik rahatsızlığa sebep olmayabilir. Bacakların şişmesi kişide ağırlık hissi uyandırır ve ağrılara sebep olur. Ayakları yüksekçe bir yere koyunca ağrılar azalır. Bacakların görünen kısmında ortaya çıkan tromboz dokunarak anlaşılabilir ve kırmızımsı rengi ileride kendini belli eder. Kollardaki tromboz çok ağrı verici olabilir ve kollun şişmesi ve dışarıdan gözlemlene bilir.

Trombozun teşhisi:

Trombozlu kişiye özel bir verildikten sonra röntgen çekilir. Röntgen çekmeden önce toplardamara yapılan iğne ile buraya enjekte edilen özel ilaçla trobozaçıkca görülür. Ayrıca özel bir ultrason olan duplekssonografiyle de troboz teşhis etmek mümkündür. Kalpteki, yani kronar damarlarındaki trobozda yemek borusundan yapılacak özel ultrasonla anlaşılabilir.

Yan etkiler:

Tromboz başka rahasızlıklara sebep olabilir.

1-) Emboli: Akciğer damarlarında tıkanma

2-) Beyin kanaması: Trombüsün damarları tıkaması nedeniyle

3-) Bacak ülseri: Bacak damarlarının tıkanması sonucu (Ulcuscruris)

4-) Sepsis: Mikropların kanada yayılması

5-) Kronar yetmezliği: Trombüsünkronarları tıkaması nedeniyle

Trombüs beyin damarlarını tıkarsa beyin kanaması, akciğer damarlarını tıkarsa emboli, bacak damarlarını tıkarsa bacak ülseri ve kalp damarlarını tıkarsa kroner yetmezliği gibi rahatsızlıklara sebep olur.

Trombozda tedavi:

Trombüsün oluşumu 10 günden fazla değilse, bunu ilaçlarda tedavi etmek mümkündür. Trombüs çözülerek kanın yeniden akışı sağlanabilir. Damar tıkanıklığı bacaklarda ise bu denenebilir. Beyin ve akciğer damarlarındaki tıkanma (tromboz) olursa hemen müdahale gerekir.