Kronik Böbrek Yetmezlikli hastalarda diyaliz gerekliliği ve Fistül ameliyatları, günümüzde sıkça duyduğumuz hastalıklardan biriside kronik böbrek hastalığıdır. Son zamanlarda diyaliz merkezlerinin artması ve çevremizde sıkça gördüğümüz diyaliz servis araçları kronik böbrek yetmezliği hakkında merak uyandırmaktadır.  Bizler de

Akademi Hastanesi olarak kronik böbrek yetmezliği hakkında hastalarımızın bilinçlenmesi için Yönetim Kurulu Başkanı Kubilay Kırman tarafından özellikle verilen bir talimat dahilinde kalp ve damar cerrahisi doktorumuz Doç. Dr. Ersan Özbudak’ın hazırladığı içeriği sizlerle paylaşıyoruz.

Herkesin malumu ki böbrek hastalığı ve diyaliz gerekliliği oldukça zor durumlar. Artık kronik böbrek hastaları hayatlarını kısıtlayan diyaliz uygulamalarına zamanla uyum sağlamakta ve dikkat ettikleri takdirde sağlıklı bireyler gibi rahatça yaşamlarını sürdürebilmekteler. Kronik böbrek hastalığı, böbrek fonksiyonlarında ya da glomerular filtrasyon hızında önemli bir azalma olduğunda ortaya çıkar. Bu da yüksek tansiyon, kansızlık, kalp ve kan damarı hastalıklarına neden olur.

Genel olarak kronik böbrek hastalığının en sık görülen nedenleri şeker hastalığı (diabetes mellitus), tansiyon yüksekliği (hipertansiyon), nefritler (glomerülonefritler, intersitiel nefritler vs), ürolojik nedenler (idrar yolu taşları ve idrar yolu tıkanmaları) ve kistik böbrek hastalıklarıdır.

Kronik böbrek hastalığının ilerlemesi durumunda son dönem böbrek yetersizliği dediğimiz tablo gelişebilir ve hastalarda diyaliz ihtiyacı doğar. Diyaliz, vücutta birikmiş üre gibi zararlı maddelerin ve aşırı suyun bir membran (Diyalizör) aracılığı ile vücuttan uzaklaştırılması işlemidir. İlerlemiş böbrek yetmezliğinin tedavisinde kullanılır.

Diyaliz tedavisi bozulmuş böbrek işlevlerinin bir kısmını düzenleyerek yaşamın devam etmesini sağlar. Diyaliz tedavisi iki şekilde uygulanabilir.

1. Hemodiyaliz

2. Periton diyalizi

Hemodiyaliz işleminin gerçekleşmesi için yeterli kan akımı sağlanmalı,bir membran ve hemodiyaliz makinesi gereklidir. Hemodiyaliz tedavisi hastanın böbrek yetmezliğinin şiddetine, yaptığı idrar miktarına bağlı olmak üzere haftada 2 – 3 kez 4 – 6 saat süre ile uygulanır.

Yeterli kan akımınının sağlanması için hastanın atar ve toplar damarı arasında bir pencere (arteriyovenöz fistül ) yaratılmalı veya hastanın büyük bir toplar damarına geçici kateter konmalıdır. Böbrek yetmezliğinde kanın temizlenmesi için diyaliz makinasına bağlanabilmek amacı ile yüzeyel damarlarda yapılan (toplardamarın, atardamar üzerine dikilerek) ameliyatlara fistül ameliyatı denilmektedir.

Fistül ameliyatlarında hastanın öncelikle sağ ya da sol kolundan atardamar ve toplardamarlar kullanılır. Genellikle ameliyat lokal anestezi yani sadece ameliyat yapılacak olan bölgenin uyuşturulması ile yapılır. Çoğu kez fistül hastanın işlerini görmediği (örneğin sağlaklarda sol kol, yada solaklarda sağ kol) kolda yapılır.

Toplardamar atardamar üzerine dikilerek, atardamar kanının büyük bölümünün toplardamara geçmesi sağlanır. Birkaç hafta sonra toplardamar yeterince genişler ve diyaliz makinesinde yeterli diyaliz sağlayacak kadar yüksek bir akım değerine ulaşır. Ameliyattan sonra hastanın kolunu biraz yukarda tutması, ağır işlerde kullanmaması gereklidir.

Eğer fistülü korumak için gerekli işlemler yapılırsa fistüller yıllarca kullanılmakta ve hastalara konfor sağlamaktadır. Fistülü korumak için sağlık çalışanlarına ve hastalara önemli görevler düşmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır; fistülü sıkıştıracak tarzda, kolun üzerine yatmamak, dar giysi ve takılar takmamak, fistülün olduğu taraftan kan aldırmamak ve tansiyon ölçtürmemek başlıcalarıdır.

Ayrıca her diyaliz sonrası şişlik, kanama, enfeksiyon bulgularına dikkat etmek ve fistüle ait titreşimi yakın takip etmek fistül açıklığı açısından önemlidir. Çünkü fistüllerde olan tıkanma erken yakalanabilirse yapılacak işlemlerle fistülün yeniden çalışması mümkündür. Hemodiyaliz hastaları için gerek fistüller gerekse kateterler oldukça önemlidir. Bu yüzden kateterlerin ve fistüllerin iyi bakımı gereklidir.

Sağlıklı günler…