Perikardit, perikardiyal hastalık veya perikardiyumun (kalp dış zarı) her hangi bir katmanında meydana gelen iltihabıdır. Perikardit genellikle akuttur. Yani aniden gelişir ve bir kaç ay boyunca devam edebilir.

Perikardiyum kalbin etrafını saran ince lifli zar kesesidir. Perikardiyumun oluşum şekli tüm kalbi saran iç katman (viseralperikardiyum), dış lifli keseciği saran dış katman, viseralperikardiyum ve paryetalperikardiyum arasındaki sürtünmeyi engelleyen sıvı katmanından oluşur. Perikardit genelde 20-50 yaş arasındaki erkeklerde görülür iken, kadınlarda da görülebilir.

Perikardit birçok nedene bağlı oluşur iken, genelde bir virüs enfeksiyonunun sebep olduğu bir komplikasyondur. Perikardite neden olan virüs genellikle gastrointestinal sistem virüsüdür. Bazen grip virüsü ya da AIDS virüsü de perikardit oluşmasına sebebiyet verebilir. Bir bakteri enfeksiyonu (bakteriyel perikardit), mantar enfeksiyonu (fungalperikardit) ya da parazit enfeksiyonundan da (parazitikperikardit) kaynaklanabilir.

Perikarditin diğer nedenleri ise eklem romatizması, otoimmün hastalıklar, herhangi bir darbeden dolayı göğüste yaralanma nedeni ile, böbrek yetmezliği nedeni ile, ailevi Akdeniz ateşi gibi genetik hastalıklar nedeni ile veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanımı gibi hastalıklardan da perikardit oluşabilir. Ayrıca perikardit gelişme riski kalp krizi ameliyatı, radyoterapi, kalp katerizasyonu ya da radyofrekansablasyon gibi perkütan girişim sonrası perikardit riski daha yüksektir.

Perikarditin en yaygın belirtisi genelde şiddetli göğüs ağrısı keskin ve bıçak saplanır gibi, bu ağrı öksürürken, yutkunurken, derin nefes alırken veya uzanırken daha fazla hissedilir. Ağrı oturulduğunda ya da öne doğru eğilindiğinde biraz azalabilir. Diğer belirtiler, sırtta, boyunda ya da sol omuzda ağrı, yatma esnasında nefes almada sıkıntı, kuru öksürük, anksiyete (bunalım nöbeti) ve yorgunluk, bazı insanlarda ayaklarda, bacaklarda ve ayak bileklerinde şişlik (ödem) gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtilerden bir kaçı bir arada görülür ise mutlaka doktora gitmek gereklidir. Perikardit genellikle ilk rastlandığından sonra tekrarlayabilir ve atakları yıllarca sürebilir.

Perikardit tedavisinde, ani başlayan (akut) perikardit tedavisi nonsteroidantienflamatuar ilaçlar gibi enflamasyon ve ağrı kesici ilaç tedavileri gerekebilir. Perikarditin nedenine göre antibiyotik (bakteriyel perikardit için) veya antifungal ilaç (fungalperikardit için) reçete edilir. Hastanın şikayetleri iki haftadan fazla devam eder ise şikayetleri geçene kadar diğer ilaçlara ek olarak kolşisin tedavisi gerekebilir.

Kalp dış zarı iltihabının neden olduğu gastrointestinalşikayetler için ilave ilaç tedavisi verilebilir. Bu ilaç tedavileri uzun sürer ise böbrek ve karaciğer fonksiyonunda bozulma tehlikesi açısından hasta doktor takibi altında tutulmalıdır. Bazı hastalarda tekrarlayan perikardit kronikleşir ise bu hastaların nonstreoid (kortizonsuz) antienflamatuar ilaçları ya da kolşisini bir kaç yıl kullanmaları gerekebilir. Perikardit hastalarının geneli enflamasyon ilaç tedavisi ile iyileşebilir iken, cerrahi tedaviye gerek kalmayabilir.